Dhimbjet e qafës dhe problemet me shtyllën kurrizore janë gjithnjë e më të zakonshme në shoqërinë moderne, ku qëndrimi i gjatë para kompjuterit, përdorimi i telefonit apo lëndimet nga aksidentet ndikojnë drejtpërdrejt në shëndetin e qafës. Një nga zgjidhjet më të përdorura për mbështetje dhe rehabilitim janë mbajtëset për qafën, të cilat ofrojnë stabilitet, lehtësim të dhimbjes dhe ndihmojnë procesin e shërimit. Këto pajisje ortopedike janë të thjeshta në përdorim dhe mund të jenë pjesë e terapisë së përkohshme ose afatgjatë, në varësi të nevojës së pacientit.
Çfarë është një mbajtëse për qafën?
Mbajtësja për qafën është një pajisje ortopedike e krijuar për të kufizuar lëvizjet e qafës dhe për të mbështetur muskujt, kockat dhe ligamentet gjatë periudhës së shërimit. Ajo përdoret shpesh në rastet e traumave, aksidenteve, pas ndërhyrjeve kirurgjikale ose kur qafa është e tendosur nga qëndrimi i gabuar. Përveç funksionit mbrojtës, mbajtësja ndihmon edhe në përmirësimin e qëndrimit të trupit, duke shmangur përkeqësimin e problemeve ekzistuese.
Llojet kryesore të mbajtëseve për qafën
Mbajtësja e butë (Soft Collar)
Kjo është një mbajtëse e bërë nga shkumë ose material i butë i mbuluar me pëlhurë. Përdoret kryesisht për dhimbje të lehta të qafës, lodhje muskulare apo tendosje nga qëndrimi i gjatë. Mbajtësja e butë lejon njëfarë lëvizshmërie, por jep ndjesinë e mbështetjes dhe qetësisë. Shumë persona në Shqipëri e përdorin pas orëve të gjata në zyrë ose gjatë periudhave me stres fizik.
Mbajtësja e fortë (Rigid Collar)
Kjo është më e qëndrueshme dhe e prodhuar nga plastikë ose materiale të ngurta. Ajo kufizon pothuajse plotësisht lëvizjet e qafës dhe përdoret në raste më serioze, si fraktura të lehta, dëmtime pas aksidenteve rrugore apo pas operacioneve. Mjekët shpesh e rekomandojnë për periudha të caktuara derisa pacienti të stabilizohet.
Mbajtësja gjysmë e fortë (Semi-rigid Collar)
Kjo është një ndërthurje midis të butës dhe të fortës. Siguron mbështetje më të madhe se mbajtësja e butë, por gjithashtu lejon disa lëvizje të kontrolluara. Përdoret kur dhimbja është mesatare dhe kur nevojitet kufizim i pjesshëm i qafës.
Mbajtëset speciale për trauma (Philadelphia Collar)
Këto mbajtëse janë më të avancuara dhe shpesh përdoren nga mjekët emergjentë pas aksidenteve të rënda. Ato janë të forta, mbështesin të gjithë zonën e qafës dhe e mbajnë kokën në pozicion të qëndrueshëm. Përdoren në spitalet shqiptare kryesisht në raste traumatike ose gjatë transportimit të pacientëve.
Mbajtësja për qëndrim të drejtë (Posture Collar)
Ky lloj përdoret më shumë për korrigjimin e qëndrimit të trupit, veçanërisht tek ata që kalojnë shumë kohë ulur. Ajo ndihmon që qafa dhe shpatullat të mos përkulen përpara, duke parandaluar dhimbjet kronike.
Përfitimet e mbajtëseve për qafën
- Reduktojnë dhimbjen dhe lodhjen e muskujve.
- Stabilizojnë qafën pas lëndimeve ose ndërhyrjeve kirurgjikale.
- Përmirësojnë qëndrimin e trupit dhe parandalojnë deformimet.
- Japin ndjesi sigurie tek pacienti, duke ulur lëvizjet e papritura.
- Ndihmojnë në procesin e rehabilitimit duke i dhënë kohë trupit të shërohet.
Udhëzime për përdorim të saktë
Mbajtësja duhet të përdoret gjithmonë sipas këshillës së mjekut. Nëse vendoset gabimisht, ajo mund të shkaktojë më shumë dëme sesa përfitime. Mbajtësja duhet të përshtatet me madhësinë e qafës dhe të mos jetë as shumë e ngushtë, as shumë e lirshme. Për përdorim ditor, është e rëndësishme që qafa të mbajë lëvizshmëri minimale, por pa krijuar bezdi në frymëmarrje ose në të folur.
Kujdesi dhe mirëmbajtja
- Mbajtëset e buta duhen larë rregullisht për të ruajtur higjienën.
- Mbajtëset e forta mund të pastrohen me një leckë të lagur dhe duhet të kontrollohen për ndonjë dëmtim.
- Përdoruesi duhet të shmangë përdorimin për periudha shumë të gjata pa pushim, përveçse kur rekomandohet nga mjeku.
- Është e rëndësishme të kombinohet përdorimi i mbajtëses me ushtrime të lehta shtrirjeje ose fizioterapi, për të shmangur dobësimin e muskujve.
Këshilla praktike për zgjedhjen e duhur
Kur përzgjidhni një mbajtëse për qafën, duhet të merrni parasysh llojin e problemit, rekomandimin e mjekut dhe komoditetin personal. Për përdorim të përditshëm nga lodhja e punës, një mbajtëse e butë mund të jetë zgjidhja më e mirë. Për raste më serioze, duhet gjithmonë të zgjidhet një model i miratuar nga mjeku. Në Shqipëri, mbajtëset për qafën gjenden lehtësisht në farmaci dhe dyqane ortopedike, por cilësia dhe përshtatja janë thelbësore për efektivitetin e tyre.