Përdorimi i bastunëve është i përhapur te të moshuarit në Shqipëri, sidomos tek ata që kanë probleme me ecjen, ekuilibrin apo dhimbjet e nyjeve. Për shumë prej tyre, bastuni nuk është thjesht një pajisje ndihmëse, por një mjet i domosdoshëm që u jep siguri, pavarësi dhe aftësi për të kryer aktivitetet e përditshme. Zgjedhja e bastunit të duhur është një hap i rëndësishëm për të siguruar rehati dhe mbështetje afatgjatë.
Çfarë është bastuni dhe pse përdoret
Bastuni është një pajisje ortopedike e projektuar për të ndihmuar njerëzit të ruajnë ekuilibrin, të zvogëlojnë presionin mbi nyjet e këmbëve dhe të lehtësojnë ecjen. Ai rekomandohet zakonisht për të moshuarit, personat që kanë pësuar dëmtime ortopedike, pacientët në fazë rehabilitimi apo ata që kanë sëmundje kronike si artroza ose osteoporoza. Një bastun i zgjedhur dhe i përdorur siç duhet mund të parandalojë rrëzimet, të ulë lodhjen dhe të përmirësojë cilësinë e jetës.
Llojet kryesore të bastunëve
Në treg gjenden disa lloje bastunësh që mund të përshtaten me nevoja të ndryshme:
Bastuni klasik
Ky është modeli më i thjeshtë, zakonisht me një dorezë të drejtë ose të lakuar. Ai është i lehtë dhe përdoret kryesisht për mbështetje të pjesshme gjatë ecjes.
Bastuni me dorezë anatomike
Ka një dorezë të formuar posaçërisht për të përshtatur formën e dorës. Ky lloj rekomandohet për personat që kanë probleme me kyçet e dorës ose artrit, pasi shpërndan më mirë presionin.
Bastuni teleskopik ose i rregullueshëm
Lejon përshtatjen e gjatësisë sipas trupit të përdoruesit. Është praktik për të moshuarit, sepse mund të rregullohet në varësi të gjatësisë ose këpucëve që përdoren.
Bastuni me tre ose katër këmbë
Siguron stabilitet më të madh dhe është i përshtatshëm për personat me probleme të theksuara ekuilibri. Baza e gjerë e mban më mirë trupin dhe zvogëlon rrezikun e rrëzimit.
Bastuni me sedilje të integruar
Një zgjidhje praktike për ata që ecin distanca të gjata dhe kanë nevojë të pushojnë shpesh. Ky bastun kthehet lehtësisht në një karrige të vogël portative.
Përfitimet e përdorimit të bastunit
- Siguron mbështetje gjatë ecjes dhe ul ndjeshëm rrezikun e rrëzimeve.
- Ndihmon në shpërndarjen e peshës, duke ulur ngarkesën te gjuri ose ije.
- Ofron siguri emocionale, pasi të moshuarit ndihen më të pavarur dhe më të lirshëm të dalin nga shtëpia.
- Lehtëson rehabilitimin pas një operacioni ose dëmtimi ortopedik.
Në realitetin shqiptar, shumë të moshuar që jetojnë në fshat përdorin bastunë edhe për terrene me pjerrësi apo rrugë të paasfaltuara, gjë që i bën këta mjete edhe më të domosdoshme.
Si të përdoret bastuni në mënyrë të saktë
Shumë njerëz nuk e dinë që përdorimi i gabuar i bastunit mund të shkaktojë dhimbje ose të mos japë ndihmën e duhur. Ja disa udhëzime të thjeshta:
- Bastuni duhet të mbahen gjithmonë në dorën e kundërt me këmbën e dëmtuar. Për shembull, nëse dhimbja është në këmbën e majtë, bastuni mbahet në dorën e djathtë.
- Gjatesia e bastunit është thelbësore: kur personi qëndron drejt, doreza duhet të jetë në nivelin e kyçit të dorës.
- Ecja duhet të bëhet duke lëvizur bastunin dhe këmbën e dëmtuar në të njëjtën kohë, ndërsa këmbën tjetër ta vendosim më përpara për të mbajtur ekuilibrin.
Mjekët dhe fizioterapistët shpesh këshillojnë që të moshuarit të provojnë disa herë me ndihmën e një specialisti përpara se të përdorin bastunin në mënyrë të pavarur.
Kujdesi dhe mirëmbajtja
Një bastun i mirë mund të zgjasë për shumë vite nëse mirëmbajtja bëhet siç duhet. Disa këshilla praktike janë:
- Kontrolloni rregullisht gomën poshtë bastunit, pasi konsumimi i saj ul kapjen me tokën dhe rrit rrezikun e rrëshqitjes.
- Pastroni bastunin me një leckë të lagur, sidomos në pjesët metalike apo plastike, për të shmangur grumbullimin e pluhurit.
- Ruajeni në një vend të thatë për të shmangur ndryshkun në modelet metalike.
- Nëse bastuni është teleskopik, kontrolloni shpesh mekanizmin e rregullimit për të siguruar që nuk lëviz gjatë ecjes.
Si të zgjidhni bastunin e duhur
Zgjedhja e bastunit nuk duhet bërë vetëm duke parë çmimin apo pamjen e jashtme. Duhet të merret parasysh gjatësia, lloji i dorezës, materiali dhe stabiliteti që ofron. Për personat që ecin shumë në ambiente të jashtme, një bastun me gomë kundër rrëshqitjes është më i përshtatshëm. Për ata që kanë artrit në duar, bastuni me dorezë anatomike është zgjedhja më e mirë. Gjithashtu, këshillohet të konsultoheni me një mjek ortoped ose fizioterapist përpara blerjes, në mënyrë që bastuni të përshtatet me nevojat konkrete të përdoruesit.
Në fund, bastuni nuk duhet parë si shenjë dobësie, por si një mjet që i jep të moshuarit më shumë siguri dhe liri. Një bastun i zgjedhur dhe përdorur siç duhet mund të bëjë diferencën mes izolimit dhe një jete aktive e të pavarur.